Żyjemy w czasach, w których polscy przedsiębiorcy mają wiele możliwości prowadzenia biznesu zarówno w granicach naszego kraju, jak i poza nimi. Dużym ułatwieniem na tym polu jest nasza przynależność do struktur Unii Europejskiej. Jak jednak wygląda kwestia płatności VAT w przepisach wewnątrzwspólnotowych, gdy w grę wchodzi świadczenie usług na nieruchomościach w UE? Tłumaczymy poniżej.
Usługi na nieruchomościach w Unii Europejskiej
Branża nieruchomości w krajach UE notuje obecnie duży popyt. W związku z tym coraz więcej osób chętnie inwestuje w domy, mieszkania, działki, a także lokale użytkowe, czy też inne grunty. Do prowadzenia takiej działalności na skalę europejską, należy liczyć się z wewnątrzwspólnotowymi uregulowaniami prawnymi, a także wymogami obowiązującymi na terenie poszczególnych państw. Szczególnie chodzi tu o przepisy dotyczące podatku VAT.
Świadczenie usług na nieruchomościach a kwestie prawno-podatkowe
Zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 28b ustawy o podatku od towarów i usług, za miejsce świadczenia usług na rzecz podatnika uważa się miejsce, w którym ma on siedzibę działalności gospodarczej. Od tego, gdzie zostały wykonane usługi, zależy sposób rozliczenia podatku VAT. Niemniej jednak powyżej przedstawiona zasada przewiduje kilka wyjątków. Obejmują one m.in. usługi związane z budową oraz zarządzaniem budynkami w ramach Unii Europejskiej i dotyczą miejsc, w których znajdują się nieruchomości, w zakresie których świadczona jest usługa.
Chodzi tu o usługi:
- pośredników w zakresie obrotu nieruchomościami,
- rzeczoznawców,
- architektów i nadzoru budowlanego (przygotowanie i koordynowanie prac budowlanych),
- świadczonych w związku z użytkowaniem i używaniem nieruchomości,
- świadczonych w związku z zakwaterowaniem w hotelach, ośrodkach wczasowych itp.
Z kolei definicja „nieruchomości” została zamieszczona w rozporządzeniu wykonawczym (UE) nr 1042/2013 z dnia 7 października 2013 r. zmieniającym rozporządzenie wykonawcze (UE) nr 282/2011 w odniesieniu do miejsca świadczenia usług (artykuł 13b). Według tej definicji za nieruchomość uznaje się:
„a. każdą określoną część ziemi, na jej powierzchni lub pod jej powierzchnią, która może stać się przedmiotem własności i posiadania;
b. każdy budynek lub każdą konstrukcję przytwierdzone do gruntu lub w nim osadzone powyżej lub poniżej poziomu morza, których nie można w łatwy sposób zdemontować lub przenieść;
c. każdy zainstalowany element stanowiący integralną część budynku lub konstrukcji, bez którego budynek lub konstrukcja są niepełne, taki jak drzwi, okna, dachy, schody i windy;
d. każdy element, sprzęt lub maszynę zainstalowane na stałe w budynku lub konstrukcji, które nie mogą być przeniesione bez zniszczenia lub zmiany budynku lub konstrukcji”.
Świadczenie usług na nieruchomościach w UE – z VAT czy bez?
Polskie firmy działające w branży nieruchomości na terenie Unii Europejskiej mogą wykonywać swoje usługi na rzecz przedsiębiorców lub osób fizycznych. W związku z tym nie zawsze konieczne jest rejestrowanie się do lokalnego VAT. Nie jest to wymagane w momencie, gdy usługa na nieruchomościach świadczona jest na rzecz przedsiębiorstwa, które reguluje podatek od wartości dodanej. Niemniej jednak taka rejestracja będzie konieczna w przypadku współpracy z osobą fizyczną bądź podwykonawcami – ze względu na to, że nie mogą oni sami rozliczyć podatku VAT.
Mimo to zjawisko współpracy z podwykonawcami podczas świadczenia usług na nieruchomościach w UE przez polskie firmy nie należy do wyjątków. Często zdarza się, że przedsiębiorcy rozdzielają bardziej kompleksowe zlecenia między pomniejsze firmy działające w obrębie danej specjalizacji. W takich sytuacjach podwykonawcy zazwyczaj wystawiają faktury uproszczone, jednocześnie przenosząc obowiązek rozliczenia podatku VAT na firmę zlecającą (która pozyskała duże zlecenie i rozdzieliła je na mniejsze zlecenia).
Jeśli świadczenie usług na nieruchomościach w UE przez polską firmę ma odbyć się bez konieczności rejestracji do VAT, przedsiębiorca musi wystawić fakturę uproszczoną, na której umieści adnotację, że nie dotyczy go podatek VAT oraz że doszło do odwrotnego obciążenia. Ponadto taki dokument powinien być pozbawiony pól dotyczących stawki i kwoty podatku.
