Rozdzielność majątkowa jest taką umową zawieraną między małżonkami, która zakłada, że każdy z nich dysponuje odrębnym dobytkiem. Taka umowa rodzi konsekwencje między innymi z punktu widzenia podatkowego (w tym w szczególności podatku dochodowego). Rozdzielność majątkowa a podatki — jaka jest zależność?
Rozdzielność majątkowa. Na czym to polega?
Rozdzielność majątkowa w związku małżeńskim to takie rozwiązanie przewidziane w przepisach prawnych, które zakłada odrębność majątkową w zakresie osobistego dobytku każdego z małżonków. Najczęściej rozdzielność majątkowa jest ustalana w ramach tzw. intercyzy, czyli aktu notarialnego. Intercyza może zostać ustanowiona jeszcze przed oficjalnym zawarciem związku małżeńskiego, jak i w trakcie jego trwania.
Na ustanowienie intercyzy majątkowej decydują się na przykład osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą. Z posiadaniem przedsiębiorstwa wiąże się ryzyko za zobowiązania powstałe z tego tytułu. Rozdzielność majątkowa, choć czasem postrzega się ją jako sygnał braku zaufania między partnerami, może w rzeczywistości służyć ochronie interesów obojga małżonków.
Decydując się na zawarcie rozdzielności majątkowej, warto zwrócić uwagę nie tylko na poziom posiadanego majątku, ale także wpływ, jaki zawarcie intercyzy wywiera na kwestie podatkowe.
Rozdzielność majątkowa a podatki — o czym trzeba pamiętać?
Jeśli chodzi o podatki, to kwestia rozdzielności majątkowej jest istotna z punktu widzenia:
- możliwości wspólnego rozliczania się z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT),
- odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe.
Rozdzielność majątkowa a wspólne rozliczanie się z podatku
Jednym z korzystnych rozwiązań podatkowych dla małżonków jest możliwość wspólnego rozliczania się. Opcja ta jest szczególnie zalecana w sytuacji, gdy między małżonkami występują znaczne dysproporcje dochodowe. Taki stan rzeczy wynika stąd, iż możliwe jest m.in. uniknięcie drugiej, podwyższonej stawki podatku. Do takiej sytuacji dochodzi wtedy, gdy jedno z małżonków osiąga wysokie dochody na poziomie co najmniej co najmniej kilkunastu tysięcy złotych miesięcznie, drugie zaś nie osiąga żadnych dochodów lub są one bardzo niewielkie.
Niestety, w przypadku zawarcia rozdzielności majątkowej nie jest możliwe wspólne rozliczanie się z małżonkiem. Co ważne, możliwość skorzystania ze wspólnego rozliczania jest dostępna jedynie w sytuacji, gdy wspólnota majątkowa między małżonkami obowiązywała przez cały rok podatkowy.
Rozdzielność majątkowa o odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe małżonków
Kolejnym istotnym zagadnieniem jest odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe. Według art. 29 § 1 ustawy z dn. 29 sierpnia Ordynacja podatkowa zobowiązania (w tym również podatkowe) obejmują:
- odrębny majątek podatnika,
- wspólny majątek podatnika i małżonka.
Wskutek zawarcia umowy rozdzielności majątkowej odpowiedzialność małżonka za powstałe zobowiązania zostaje wyłączona. Należy jednak przy tym pamiętać, że ograniczenie to — w myśl zapisów art. 29 § 1 Ordynacji podatkowej — nie odnosi się do tych zobowiązań podatkowych, które powstały przed:
- zawarciem umowy likwidującej/ograniczającej wspólnotę majątkową małżonków,
- zniesieniem wspólności majątkowej przez sąd,
- ustaniem wspólności wskutek ubezwłasnowolnienia małżonka,
- uprawomocnieniem się orzeczenia sądowego wprowadzającego separację.
W przeciwnej sytuacji podatnik oraz małżonek wspólnie odpowiadają za zobowiązania podatkowe.
