Bilans to jeden z najważniejszych dokumentów finansowych w przedsiębiorstwie. Pokazuje on, jaki jest stan majątku firmy (tzn. aktywów) oraz źródeł jego finansowania (czyli pasywów) na koniec danego roku obrotowego. Przygotowanie bilansu wymaga wielogodzinnej, żmudnej pracy. Na szczęście, w przypadku niektórych podmiotów możliwe jest sporządzanie tzw. bilansu uproszczonego. Czym charakteryzuje się to rozwiązanie?
Bilans uproszczony – podstawa prawna
Pojęcie „bilans uproszczony” oznacza, że dana jednostka może przygotować taki dokument, ukazując pewne informacje na temat sytuacji finansowej w dość ograniczonej formie. Sposób przygotowywania oraz zakres informacyjny bilansu uproszczonego jest ściśle określony w ustawie z dnia 29 września 1994 roku o rachunkowości (Dz. U. 1994 Nr 121 poz. 591), a dokładnie w:
- załączniku nr 4 – dedykowanym dla jednostek mikro.
- załączniku nr 5 – przeznaczonym dla jednostek małych.
Szczegółowe dane na temat kryteriów, jakie powinny spełniać firmy, by można było uznać je za jednostki mikro oraz małe, znajdują się w art.3 u. 1a-1d ustawy o rachunkowości.
Bilans uproszczony a zwykły dla jednostek małych
Przede wszystkim, bilans uproszczony różni się od tradycyjnego bilansu znacznie mniejszym stopniem szczegółowości. Uproszczenia odnoszą się przede wszystkim do aktywów. Podczas gdy w aktywach obrotowych uwzględnia się podział na następujące rodzaje składników majątku (zapasów): materiały, półprodukty i produkty w toku, produkty gotowe, towary, zaliczki na dostawy i usługi, to w bilansie uproszczonym znajduje się wyłącznie jedna, zbiorcza pozycja – „Zapasy”.
Podobnie przedstawia się sytuacja w odniesieniu do rzeczowych aktywów trwałych, które w bilansie pełnym dzielone są na środki trwałe (w tym między innymi: grunty, budynki, maszyny, środki transportu), środki trwałe w budowie i zaliczki. Z kolei jednostki korzystające z przewidzianych ustawą uproszczeń przedstawiają tego typu składniki majątku z zastosowaniem dwóch zbiorczych pozycji. Są to:
- środki trwałe,
- środki trwałe w budowie.
Bilans uproszczony a zwykły dla jednostek mikro
W przypadku jednostek mikro podział ten jest jeszcze bardziej zaawansowany. Aktywa jednostek mikro są ujmowane w czterech grupach:
- aktywa trwałe, w tym środki trwałe,
- aktywa obrotowe,
- należne wpłaty na kapitał podstawowy,
- udziały własne.
Także pasywa nie są przedstawiane z wysokim poziomem szczegółowości. Są one ukazywane zbiorczo, jedynie z uwzględnieniem informacji na temat rezerw oraz zobowiązań z tytułu kredytów i pożyczek.
Pomimo tak daleko idących uproszczeń, wartość merytoryczna bilansów dla jednostek małych oraz mikro nie powinna odbiegać od zawartości bilansów pełnych, a wartość aktywów musi równać się sumie pasywów. Uproszczenia polegają w istocie na mniejszym wyodrębnianiu danych finansowych jednostki. Co ważne, z uproszczeń nie mogą korzystać między innymi jednostki prowadzące działalność na podstawie ustawy Prawo bankowe oraz alternatywne spółki inwestycyjne.
