Niestety, nieodłącznym elementem prowadzenia działalności gospodarczej są nierzetelni dłużnicy. Nierzadko zdarza się, że odzyskanie należności na drodze sądowej to jedyne możliwe wyjście z sytuacji. O czym należy wówczas pamiętać?
Odzyskiwanie należności na drodze sądowej — informacje podstawowe
Odzyskanie należności na drodze sądowej to krok ostateczny, który powinien być poprzedzony szeregiem czynności o charakterze windykacyjnym. Aby osiągnąć cel, należy przygotować pozew, w którym powinny znaleźć się m.in. dane wierzyciela i dłużnika, a także sporządzić wartość sporu oraz uzasadnienie pozwu.
Zasadniczo, istnieją cztery rodzaje postępowań sądowych o odzyskanie należności:
- zwykłe
- nakazowe,
- upominawcze,
- Elektroniczne Postępowanie Upominawcze.
Warto także przygotować takie dokumenty dowodowe, jak na przykład faktury, które potwierdzają wykonanie usługi lub dostawę towaru, oraz dowód doręczenia monitu o zapłatę.
Aby poprawnie wykonać poszczególne procedury oraz wybrać tryb postępowania, powinno się skorzystać z pomocy doświadczonego prawnika. Dzięki temu cały proces przebiegnie znacznie szybciej i sprawniej.
Odzyskanie należności w sądzie — dlaczego przedsiębiorcy niechętnie decydują się na to rozwiązanie?
Warto przy tym zauważyć, że przedsiębiorcy w Polsce stosunkowo rzadko decydują się na próbę odzyskania należności handlowych od nabywcy towaru lub usługi. Taki stan rzeczy wynika z różnych przyczyn, w tym między innymi tego, że przedsiębiorca-wierzyciel obawia się:
- ponoszenia kolejnych wydatków, tym razem związanych z opłaceniem kosztów sądowych (niesłusznie, ponieważ ponoszenie kosztów sądowych należy do odpowiedzialności dłużnika),
- konieczności wizyty w siedzibie sądu znajdującego się w miejscowości oddalonej o setki kilometrów,
- trwałego zerwania współpracy z kontrahentem,
- pogorszenia reputacji w branży czy na lokalnym rynku, ponieważ wierzyciel może zostać uznany za kontrahenta mało elastycznego i skorego do współpracy.
Czasem jednak okazuje się, że odzyskanie przynajmniej części należnych środków finansowych to jedyne rozwiązanie dające nadzieję na osiągnięcie sukcesu.
Odzyskiwanie należności na drodze sądowe a prawo bilansowe i podatkowe — o czym warto pamiętać?
Oprócz walki na sali sądowej warto pamiętać także o bilansowych oraz podatkowych aspektach związanych z należnościami od nierzetelnych dłużników.
Jeśli chodzi o kwestie podatkowe, to firma, która nie jest w stanie odzyskać należności, ma prawo do odliczenia podatku od towarów i usług zgodnie z zasadami tzw. ulgi na złe długi. W ramach tego rozwiązania sprzedawca towaru lub usługi jest uprawniony do odliczenia kwoty podatku VAT należnego z tytułu nieopłaconej transakcji. Prawo do odliczenia podatku należnego przysługuje, w pewnym uproszczeniu, po upłynięciu 90 dni od przeterminowania się danej należności.
Jeśli z kolei chodzi o aspekty związane z bilansem, tj. dokumentem przedstawiającym majątek przedsiębiorstwa (w tym m.in. należności handlowe) oraz źródła jego finansowania, przedsiębiorstwo ma prawo do dokonania odpisu aktualizującego należności. Prawo do dokonania odpisu jest możliwe w przypadku należności, co do których istnieje poważne ryzyko, że nie zostaną uregulowane.
