Spis z natury - obowiązek sporządzania

Wraz z początkiem oraz końcem roku podatkowego lub w przypadku likwidacji działalności, przedsiębiorcy mają obowiązek przeprowadzić spis z natury, zwany również remanentem. Jest on obowiązkiem zarówno dla podatników prowadzących KPIR oraz dla podatników prowadzących ewidencję przychodów opodatkowanych ryczałtem. Remanent sporządzany na koniec roku podatkowego należy ująć w ostatniej pozycji KPIR (po podsumowaniu kolumn), tym samym będzie on spisem na 1 stycznia nowego roku podatkowego. Jakie elementy powinien zawierać? Jak go prawidłowo sporządzić? Przeczytaj!

Spis z natury na początek prowadzenia działalności

Podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności w oparciu o KPiR lub rozliczający się na podstawie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, zobowiązany jest sporządzić spis z natury na dzień rozpoczęcia działalności.
Obowiązek sporządzania wynika z art. 27 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPIR i rozchodów oraz z art. 20 ust.1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Podatnicy zobowiązani są do sporządzania spisu z natury na dzień:

• 1 stycznia,
• na koniec każdego roku podatkowego,
• na dzień rozpoczęcia działalności w ciągu roku podatkowego,
• w przypadku zmiany wspólnika,
• w przypadku zmiany proporcji udziałów wspólników,
• w przypadku likwidacji działalności.

Zgodnie z art. 27 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR oraz art. 20 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku remanent początkowy powinien zawierać:

• towary handlowe zakupione do dalszej odsprzedaży,
• materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze,
• półwyroby,
• produkcję w toku,
• wyroby gotowe,
• braki i odpady.

Ponadto, zgodnie z art. 28 ust. 3 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR spis z natury powinien również obejmować te składniki majątku, które w dniu sporządzenia spisu fizycznie znajdują się poza przedsiębiorstwem, ale stanowią własność podatnika, a także towary obce znajdujące się w tym dniu w przedsiębiorstwie.

Zerowy spis z natury na początek roku

Podatnik ma obowiązek sporządzenia spisu z natury, nawet w przypadku gdy na stanie przedsiębiorstwa nie znajdują się żadne towary handlowe czy materiały. Oznacza to, że wartość spisu będzie wynosić 0,00 zł i będzie on ujęty jako pierwszy wpis w podatkowej księdze.

Zgodnie z art. 28 ust. 2 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR, zerowy spis z natury powinien zawierać:

• imię i nazwisko właściciela zakładu oraz nazwę firmy,
• datę sporządzenia,
• informację, że wartość sporządzonego spisu wynosi 0,00 zł,
• podpis właściciela firmy.

Elementy spisu z natury

Spis z natury musi zawierać następujące dane:

• imię i nazwisko właściciela oraz nazwę firmy,
• datę sporządzenia,
• numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
• szczegółowe określenie towaru i innych składników podlegających inwentaryzacji,
• jednostkę miary,
• ilość stwierdzoną w czasie spisu,
• cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
• wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
• łączną wartość spisu z natury,
• klauzulę “Spis zakończono na pozycji…”.

Podatnik zobowiązany jest wycenić materiały i towary handlowe objęte spisem z natury według cen zakupu lub nabycia albo według cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia.
Ponadto, spis z natury półwyrobów (półfabrykatów), wyrobów gotowych i braków własnej produkcji wycenia się według kosztów wytworzenia, a odpadów użytkowych które w toku działalności utraciły swoją pierwotną wartość użytkową wycenia się według wartości wynikającej z oszacowania uwzględniającego ich przydatność do dalszego użytkowania.
Zgodnie z art. 29 ust. 6 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR oraz art. 20 ust. 4 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym składniki ujęte w remanencie należy wycenić w ciągu 14 dni od dnia zakończenia spisu.

Remanent na koniec roku podatkowego

Przedsiębiorca prowadzący KPiR lub ewidencję przychodów, zobowiązany jest sporządzić spis z natury na dzień 31 grudnia. Taki obowiązek wynika z art. 27 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR oraz z art. 20 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.Wartość przeprowadzonego remanentu końcowego jest ostatnim zapisem zamykającym rok podatkowy.

Ta sama wartość spisu z natury również rozpoczyna nowy rok podatkowy, należy go tym samym ująć jako osobny wpis w księdze.

Spis z natury a likwidacja działalności

W przypadku likwidacji działalności bądź zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, przedsiębiorca również zobowiązany jest do przeprowadzenia spisu z natury, stosując przy tym wycenę zgodną z  art. 29 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR oraz art. 20 ust. 3 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
Podatnicy zobowiązani są do sporządzania:

• zgodnie z art. 14 ust. 5 ustawy o VAT - spisu z natury dla celów VAT, który musi zostać załączony wraz z ostatnią deklaracją rozliczeniową VAT-7 lub VAT-7K,
• zgodnie z art. 27 ust. 1 rozporządzenia w sprawie prowadzenia KPiR - spisu z natury dla celów podatku dochodowego (spis z natury towarów, materiałów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków, odpadów),   
• zgodnie z art. 24 ust. 3a ustawy o PIT - wykazu składników majątku pozostających na dzień likwidacji w firmie (głównym celem wykazu jest pomoc w ustalaniu dochodu ze sprzedaży składników majątku po likwidacji).

Przedsiębiorcy będący czynnymi podatnikami VAT w spisie z natury wyceniają towary handlowe oraz materiały według cen zakupu netto, natomiast podatnicy zwolnieni z VAT biorą pod uwagę kwoty brutto.

Księgowanie spisu z natury w systemie wFirma.pl

Po zalogowaniu do systemu wFirma.pl, należy przejść do zakładki EWIDENCJE >> REMANENTY >> DODAJ REMANENT >> REMANENT POCZĄTKOWY/KOŃCOWY