Dzięki ustawie o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej istnieje możliwość dziedziczenia firm rodzinnych. Ponadto ustanowienie zarządcy sukcesyjnego jeszcze za życia właściciela firmy pomaga zaoszczędzić wielu formalności i związanych z nimi kosztów, w przypadku jego śmierci. Jakie jeszcze korzyści ma płynna sukcesja firm?
Dlaczego sukcesja firm jest korzystna?
Przedsiębiorca, który myśli o rozwoju swojej firmy w kategoriach długofalowych, powinien w którymś momencie zastanowić się nad tym, co stanie się z działalnością po jego śmierci. Zapisy ustawy o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej dają możliwość podjęcia kluczowych decyzji jeszcze za życia. Nowe regulacje umożliwiają bezpieczne dziedziczenie przedsiębiorstw rodzinnych bądź przejęcie firmy przez inne, wyznaczone osoby, a co za tym idzie – płynne kontynuowanie działalności z zachowaniem bieżących zobowiązań, należności i umów.
Do momentu wejścia do użytku wymienionej ustawy (25 listopada 2018 roku), w polskim prawie nie było możliwości odziedziczenia firmy po śmierci przedsiębiorcy. By działalność mogła być płynnie kontynuowana, należało ją przekazać następcy jeszcze za życia. Spadkobiercy zmarłego mogli odziedziczyć po nim majątek osobisty, ale już nie firmowy. W tym miejscu należy przypomnieć, że w skład takiego majątku wchodzą również m.in. NIP, zezwolenia, koncesje, umowy, a także nazwa firmy. Śmierć właściciela firmy oznaczała więc do niedawna wygaśnięcie umów o pracę i brak możliwości podejmowania ważnych decyzji związanych z działalnością. Możliwość przejęcia kontroli nad sytuacją dawały co prawda postępowania spadkowe, jednak długi czas oczekiwania przyczyniał się do utraty kontrahentów i rozpoznawalności na rynku.
Ustanowienie zarządcy sukcesyjnego jest więc zabezpieczeniem dla firmy, a także pozwala uniknąć wielu niepotrzebnych kosztów. W grę wchodzą w tym wypadku opłaty związane z procesem, ale też udziałem notariusza i spełnieniem wielu innych formalności. Jeśli zarządca zostanie powołany odpowiednio wcześniej, jego następca może łatwo kontynuować działalność w dotychczasowej formie. Co więcej, firma zachowuje wówczas status płatnika podatku dochodowego i płatnika VAT.
Jak zgłosić zarządcę sukcesyjnego do CEIDG?
Zarządcę sukcesyjnego powołuje sam właściciel firmy lub jego spadkobiercy. Należy jednak zwrócić uwagę, że aby to zrobić, przedsiębiorca musi być zarejestrowany w CEIDG. Przyszły zarządca musi także wyrazić zgodę na powołanie go do tej roli. Wpisanie następcy może odbyć się w formie pisemnej lub online. Cały proces wypełniania formularza nie zabiera wiele czasu, a ponadto takie zgłoszenie jest bezpłatne. Korzyści płynące z sukcesji firmy mogą być natomiast nieocenione.
Aby ustanowić zarządcę przez internet, wystarczy zalogować się do CEIDG. Logowanie do systemu odbywa się poprzez podpis kwalifikowany bądź Profilem Zaufanym. Po uzyskaniu dostępu do panelu należy zmienić dane we wpisie poprzez uzupełnienie i złożenie odpowiedniego wniosku. Do tego formularza trzeba również dołączyć załącznik CEIDG-ZS i oznaczyć, że podana osoba zgodziła się na pełnienie funkcji zarządcy sukcesyjnego. Zatwierdzony wniosek należy podpisać podpisem kwalifikowanym lub Profilem Zaufanym. System CEIDG przewiduje również możliwość ustawienia „rezerwowego zarządcy sukcesyjnego”.
Jeżeli jednak właściciel firmy nie zdążył zawczasu ustanowić w ten sposób swojego następcy, mogą to po jego odejściu zrobić spadkobiercy. Wówczas przyjmuje to formę notarialną. Warunkiem jest jednak to, by spadkobiercy mieli oni łącznie prawo do minimum 85% spadku. Na ustanowienie zarządcy mają oni dwa miesiące od śmierci właściciela firmy.
Sukcesja firm a wybór zarządcy sukcesyjnego
Przedsiębiorcy mają dużą dowolność w wyborze kontynuatora swojej firmy. Zarządca sukcesyjny nie musi być spadkobiercą ani osobą spokrewnioną z właścicielem przedsiębiorstwa. Nie istnieją również inne, z góry narzucone wymogi dotyczące np. doświadczenia biznesowego lub wykształcenia. Wystarczy, że jest on osobą fizyczną mającą pełną zdolność do czynności prawnych. Należy jednak zaznaczyć, że osoba wyznaczona do pełnienia takiej funkcji nie uzyskuje automatycznie prawa do udziału w zysku, nawet jeśli firma wygeneruje go pod jego zarządem.
Niemniej jednak sukcesja firm gwarantuje zarządcy sukcesyjnemu otrzymywanie wynagrodzenia za pracę. Wynika to z odrębnych przepisów. Osoba taka odpowiada w razie wyrządzenia szkód wynikających z nienależytego pełnienia przez nią obowiązków, ale nie ponosi odpowiedzialności w przypadku zobowiązań, które zaciągnęli właściciele przedsiębiorstwa.
Ważną informacją jest również to, że funkcja zarządcy sukcesyjnego nie jest równoznaczna z byciem spadkobiercą. Zadaniem osoby wytypowanej do kontynuowania działalności firmy po śmierci jej właściciela jest zarządzanie majątkiem do momentu uprawomocnienia się podziału spadku.
