Bilans to jeden z najważniejszych dokumentów przedsiębiorstwa, niezależnie od skali działalności podmiotu oraz branży. Dane finansowe w bilansie są podzielone na dwie główne grupy, tzn. aktywa oraz pasywa. Z jakich głównych elementów składają się aktywa w bilansie przedsiębiorstwa?
Bilans i aktywa — informacje podstawowe
Bilans jest jednym z elementów sprawozdania finansowego przedsiębiorstwa. Dokument ten pokazuje, w jaki sposób przedstawia się wysokość i struktura aktywów oraz pasywów na dzień bilansowy (najczęściej jest to ostatni dzień danego roku kalendarzowego).
Jednym z najważniejszych elementów w bilansie są aktywa. Definicję tego pojęcia można znaleźć zarówno w ustawie z dn. 29 września 1994 roku o rachunkowości, jak i w literaturze przedmiotu. Zasadniczo, przyjmuje się, że aktywa to zasoby majątkowe, które są kontrolowane przez daną jednostkę (tzn. podmiot prowadzący działalność gospodarczą) i mają za zadanie przyczynić się do powstania korzyści. Aktywa powstają w wyniku przeszłych zdarzeń (np. zakupu czy wytworzenia we własnym zakresie), a ich wartość ekonomiczną można wiarygodnie określić.
Aktywa — podział
Składniki majątku przedsiębiorstwa dzieli się na dwie główne grupy, czyli aktywa:
- trwałe,
- obrotowe.
Podstawowym kryterium klasyfikacji aktywów do jednej z powyższych grup jest przewidywany okres ich użytkowania. Składniki, które będą wykorzystywane przez okres co najmniej 12 miesięcy, to aktywa trwałe, pozostałe zaś zaliczają się do majątku obrotowego.
Jakie wyróżnia się składniki bilansu przedsiębiorstwa należące do aktywów?
Niezależnie od tego, w jakiej branży działa dane przedsiębiorstwo, można wyróżnić przede wszystkim następujące rodzaje aktywów:
- rzeczowe aktywa trwałe (środki trwałe), do których zalicza się między innymi używane przez przedsiębiorstwo: grunty, maszyny produkcyjne, budynki, środki transportu, nieruchomości itd. Zasadniczo, do grupy tej zalicza się składniki o wartości wyższej niż 10 tysięcy złotych (przedmioty o niższej wartości to tzw. niskocenne środki trwałe). Szczegółowy podział rzeczowych aktywów trwałych można znaleźć w KŚT — Klasyfikacji Środków Trwałych;
- wartości niematerialne i prawne, tzn. wszelkiego rodzaju licencje, patenty, koncesje oraz koszty zakończonych prac rozwojowych;
- należności (długo- i krótkoterminowe), czyli należne, ale nie otrzymane płatności z tytułu usług lub dostaw towarów dla odbiorców danego przedsiębiorstw. Dzieli się je na długoterminowe (należne do zapłaty w czasie dłuższym niż 12 miesięcy) oraz krótkoterminowe — bieżące;
- inwestycje (długo- i krótkoterminowe) — są to środki, które są wykorzystywane w taki sposób, by w przyszłości osiągnąć korzyści w wyniku przyrostu ich wartości. Jednym z rodzajów są tzw. inwestycje finansowe, czyli środki ulokowane na lokacie bankowej lub giełdzie papierów wartościowych;
zapasy, na które składają się: materiały przeznaczone do dalszej obróbki, roboty w toku, produkty i towary (wyroby) gotowe do dalszej sprzedaży w ramach standardowej działalności przedsiębiorstwa.
